در ۴۴امین جلسه سالانه کمیته میراث جهانی یونسکو که سوم مرداد ۱۴۰۰ در شهر فوژو چین برگزار شد ۲ اثر به لیست آثار ثبت جهانی ایران اضافه شد: راه‌آهن سراسری ایران و اورامانت کردستان.
راه‌آهن سراسری در زمان افتتاح در سال ۱۳۱۷، طولانی‌ترین مسیر ریلی ایران بود. مسیر راه‌آهن سراسری ایران با عبور از رشته کوه البرز در نیمه شمالی و گذر از میان رشته کوه زاگرس در نیمه جنوبی، در زمان خود یکی از سخت‌ترین خطوط آهن دنیا برای پیاده‌سازی محسوب می‌شد.
این خط آهن از رودخانه‌ها، ارتفاعات، جنگل‌ها، دشت‌ها و چهار منطقه آب و هوایی مختلف عبور می‌کند و تنوعی از اقلیم‌های مختلف را پشت سر می‌گذارد.
همکاری ۴۳ پیمانکار برای ساخت ۱۳۹۴ کیلومتر
راه آهنی که به نام خط شمال به جنوب هم شناخته می‌شود، دریای کاسپین را در شمال شرقی به خلیج فارس در جنوب غربی ایران متصل می‌کند. عملیات احداث این خط که 1394 کیلومتر طول دارد در سال ۱۳۰6 آغاز و در سال ۱۳۱7 تکمیل شد.
در طول این یازده سال، دولت ایران با 43 پیمانکار ساختمانی از کشورهای مختلف دنیا همکاری کرد تا موفق شد طراحی و اجرای آرزوی دیرین ایرانیان را محقق سازد.
ساخت360 تونل و ۲۲۴ تونل
ساخت راه آهن سراسری ایران هم از نظر مقیاس و هم از نظر کارهای مهندسی انجام‌شده برای کمیسیون میراث فرهنگی یونسکو آن‌قدر جذاب بود که آن را به لیست دیدنی‌های جهانی اضافه کردند.
غلبه بر مسیرهای شیب‌دار، از طریق دورزدن کوه یا برش گسترده کوه در برخی مناطق انجام شد. به عنوان مثال در قسمت شمالی خط آهن ایران و جایی که خط از دره به گردنه گدوک می‌رسد، مهندسان سه نوع شیب ۲۵ در هزار، ۳۲ در هزار و ۴۰ در هزار را بررسی کردند. پیش از این قرار بود راه‌آهن ایران با شیب ۲۰ در هزار ساخته شود اما در نهایت آن‌چه که اجرا شد شیب ۲۸ در هزار همراه با ساخت تونل گدوک بود که ۲۸۸۷ متر درازا داشت.
در این مسیر ۲۸ میلیون متر مکعب خاک‌برداری انجام شد و برای غلبه بر ناهمواری‌های زمین، 174 پل بزرگ، 186 پل کوچک و 224 تونل ساخته شد که 11 تونل مارپیچ از جمله آن‌هاست.
ساخت راه‌آهن با بودجه داخلی
برخلاف بسیاری از پروژه‌های اولیه راه‌آهن، ساخت راه‌آهن سراسری ایران از طریق مالیات‌های ملی تامین می‌شد تا از سرمایه‌گذاری و کنترل خارجی جلوگیری شود.
بر خلاف تصور عمومی، بخش شمالی خط آهن سراسری از بندر ترکمن تا تهران زودتر از نیمه جنوبی آماده شد و بیشترین گرفتاری‌ها پیش از افتتاح مربوط به بخش‌های عبور خط از زاگرس بود.
سرانجام در ۴ شهریور ۱۳۱۷ خط شمال و خط جنوب در ایستگاه سمیه (سپید چشمه اراک) به هم متصل شدند و دریای کاسپین به خلیج فارس از طریق راه‌آهن ارتباط پیدا کرد.
