در بیشتر شهرهای معروف دنیا، اتوبوس‌های گردشگری شهری معروف به «هاپ‌آن هاپ‌آف» در مسیرهای مشخصی حرکت می‌کنند. گردشگر می‌تواند در یک ایستگاه پیاده شود، سایت گردشگری موردنظر را بازدید کند و در همان ایستگاه یا ایستگاه‌های دیگر سوار اتوبوس بعدی شود. حالا تصور کنید در مسیرهای ریلی ایران چنین امکانی با یک قطار توریستی فراهم شود! قطار «هاپ‌آن هاپ‌آف» در دل کوه‌های البرز یا زاگرس و جذاب‌تر از آن در مسیر جاده ابریشم.
قطاری با الگوی اتوبوس‌های توریستی
نگاهی به نقشه خطوط ریلی ایران، تایید می‌کند که مسافران این قطارها می‌توانند به زیباترین و جذاب‌ترین نقاط طبیعی و تاریخی ایران دسترسی پیدا کنند. به عنوان مثال شما می‌توانید سایت‌های ثبت جهانی ایران را با قطار ببینید و حتی به مسیرهایی بروید که هیچ ماشینی نمی‌تواند ببینید و حتی کوهنوردان هم به ندرت به آنجا می‌روند!
مشابه این قطار در ایتالیا و مسیر چینکوتره به بولونیا وجود دارد که مسافران می‌توانند با یک بلیط، در ایستگاه‌های مختلف پیاده شوند و پس از بازدید، با قطارهای بعدی به ایستگاه دیگر بروند.
معنی «هاپ‌آن هاپ‌آف» چیست؟
اگر بخواهیم اتوبوس‌های «هاپ‌آن هاپ‌آف» که به شکل Hop-on-Hop-off نوشته می‌شود را در یک جمله توضیح دهیم شاید این بهترین تعریف باشد: «با یک بلیط، در هر ایستگاهی دلت خواست پیاده یا سوار شو». این اصطلاح کاملا شناخته شده است و خدمات آن هم تعریف‌شده است و طرفداران زیادی در میان گردشگران دنیا دارد. این اتوبوس‌ها دو طبقه هستند که طبقه اول بسته و مسقف است اما طبقه دوم نقش یک تراس متحرک با ویوی شهر را بازی می‌کند.
در راه‌آهن ایران هم مسیرهای جذابی برای اجرای این ایده وجود دارد که در صورت اجرای درست همراه با زمانبندی دقیق، می‌تواند تبدیل به یک مسیر توریستی جذاب شود. اما یکی از جذاب‌ترین این خطوط، همان راه ابریشم است که حدودا منطبق بر مسیر قطار مشهد به تهران می‌شود.
قطار گردشگری در جاده قدیم ابریشم
هم‌پوشانی بخش گسترده‌ای از مسیر قطارهای ریل سیر کوثر با جاده ابریشم، فرصت بسیار خوبی را برای همسفران ما به وجود آورده که در راه ابریشم، بخشی از تاریخ را هم مرور کنند.
بخش مهمی از جاده ابریشم از خراسان بزرگ می‌گذرد که طبق مرزهای سیاسی دنیای امروز در ایران و افغانستان واقع شده است. راه قدیم ابریشم در ایران از هر سه استان خراسان و به صورت گسترده‌تر از خراسان رضوی عبور می‌کند. تلاش می‌کنیم به مرور به معرفی جاذبه‌های این مسیر بپردازیم تا زمانی که همت مسولین راه‌آهن بتوانیم قطار گردشگری را در این مسیر داشته باشیم.
قطار گردشگری راه‌آهن شمال
عبور قطار از دل نقاط صعب‌العبور رشته کوه البرز، راه‌آهن شمال را به معروف‌ترین مسیر گردشگری ریلی ایران تبدیل کرده است. اولین قطار گردشگری ایران که به صورت عمومی مورد استفاده مردم قرار گرفت در همین مسیر بود و هم‌چنان فعال است.
قطار گردشگری شمال با مدل اتوبوس‌های «هاپ‌آن هاپ‌آف» متفاوت است چرا که شما در قالب یک تور گردشگری یک‌روزه مسافر این قطار می‌شود، در ایستگاه‌های منتخب همه گردشگران با هم پیاده می‌شوند و دوباره سوار می‌شوند و از این نظر، اختیار عمل با شما نیست.
قطار گردشگری راه‌آهن لرستان خوزستان
با وجود شهرت زیاد خط شمال، اولین خطی که به سواحل خلیج فارس رسید از جذابیت‌های منحصر به فردی برخوردار است. قطار خوزستان از میان کوهستان وحشی زاگرس عبور می‌کند و هر لحظه شما را غافلگیر می‌کند. این مسیر خشن باعث شده صدها پل و تونل در خط جنوب احداث شوند که خود به جذابیت مسیر افزوده است.
در سال‌های گذشته قطار گردشگری لرستان به صورت موردی حرکت کرد اما هیچ‌وقت یک برنامه منظم نداشت. مسیری که اگر به صورت جدی به آن پرداخته شود، می‌تواند به یکی از زیباترین خطوط ریلی گردشگری دنیا تبدیل شود.
