ایمنی در حمل‌ونقل ریلی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی بر پایه استانداردهای جهانی و قوانین محلی بنا شده است. این بخش از حمل‌ونقل به دلیل ماهیت گسترده و تعداد زیاد مسافران و کالاها، نیازمند نظارت دقیق و مقررات جامع برای تضمین سلامت و امنیت است.
نهادهای ایمنی ریلی
در سطح بین‌المللی اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌ها (UIC) و سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ISO) دو نهاد اصلی هستند که استانداردها و دستورالعمل‌های ایمنی را تدوین می‌کنند. این مقررات شامل طراحی زیرساخت‌ها، واگن‌ها، مدیریت بحران و سیستم‌های سیگنال‌دهی می‌شود. به‌عنوان مثال استاندارد ISO 39001 برای مدیریت ایمنی در حمل‌ونقل به کاهش تصادفات کمک می‌کند. همچنین سیستم‌های پیشرفته‌ای مانند ERTMS (سیستم مدیریت ترافیک ریلی اروپایی) در کشورهای پیشرفته برای کنترل ترافیک و پیشگیری از تصادفات به کار گرفته می‌شوند. این فناوری‌ها سرعت، فاصله و مسیر قطارها را به‌صورت خودکار تنظیم می‌کنند.
آیین نامه ایمنی حمل و نقل ریلی
در ایران قوانین مرتبط با ایمنی حمل‌ونقل ریلی تحت نظارت شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران و وزارت راه و شهرسازی تدوین و اجرا می‌شوند. آیین‌نامه ایمنی حمل‌ونقل ریلی کشور مقررات جامعی را برای بهره‌برداری از شبکه ریلی در ایران تعریف کرده است. این آیین‌نامه شامل مقرراتی برای طراحی و نگهداری زیرساخت‌ها، آموزش پرسنل و استانداردهای سیگنال‌دهی است. همچنین تمامی قطارهای فعال در ایران باید با مقررات سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مطابقت داشته باشند.
یکی از قوانین خاص ایران تأکید بر آمادگی در برابر بلایای طبیعی به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص کشور است. به همین دلیل تجهیز خطوط ریلی به سیستم‌های مقاوم در برابر زلزله و استفاده از فناوری‌های پیشرفته برای پیش‌بینی و کاهش خطرات از الزامات قانونی است.
ایمنی در قوانین ریلی
ایمنی مسافران و کارکنان نیز بخشی مهم از قوانین ریلی در ایران است. دوره‌های آموزشی اجباری برای پرسنل بازرسی‌های منظم فنی و سیستم‌های نظارتی پیشرفته از جمله اقداماتی هستند که به کاهش خطرات کمک می‌کنند. همچنین قوانین سختگیرانه‌ای برای حمل مواد خطرناک و کنترل سرعت قطارها تدوین شده است.
