بقعه پیر علمدار در شرق دامغان یکی از بهترین نمونههای معماری آرامگاهی است که تاریخ ساخت آن به سال ۴۱۷ هجری قمری میرسد.
آجرکاریهای زیبای گنبد بقعه پیر علمدار
ورودی بقعه یک در مستطیلشکل است که سردر و ستونهایی مانند پای پیل، آن را در بر گرفتهاند. کتیبههای تزئینیِ حاشیه قوس سردر، چشمگیرترین بخش آرامگاه است که روی آنها بقایای نوشتههایی با گچبری زیبا به چشم میخورند.
همچنین کتیبهای زیبا از ایوانی مقرنس بازمانده که روی این نوشته دیده میشود. «الرحمن الرحيم امر ببنا هذا المسجد الشرف المولى المعظم خليفه العرب والعجم سلطان قضاه الشرق كافل مصالح الخلق والدين عمل حاجي بن الحسين البنا الدامغانى غفر الله له».
جزئیات معماری بقعه پیر علمدار دامغان
بدنهی استوانهای برج ۲ بخش دارد. در بخش بالایی هفت ردیف زیبای آجرکاری و یک کتیبه تسمهای دور تا دور پیکره برج را فراگرفتهاند. بخش پایینی با نیمی از ارتفاع کلی برج آجرکاری ظریف، ساده و بدون بندکشی دارد. این قسمت از برج که دروازه ورودی بنا را در خود جای داده، باعث تنوع در آرایههای یکنواخت سطح برج شده است.
نگارههایی که در گوشه و کنار آرامگاه به چشم میخورند، به ۲ روش هندسی و دوردار کار شدهاند. نمای خارجی آرامگاه با گنبد مدور آجری کمخیز، از نمونههای ارزشمند معماری آغاز قرن ۵ هجری است. ارتفاع گنبد ۱۳ متر وقطر داخل آن ۴.۵ متر است.
نقشه فضای درونی و بیرونی بنا دایرهای شکل است و درگاه ورودی آن در جنوب غربی و رو به سوی مسجد و صحن قرار گرفته است.
