در مرور جاذبه‌های گردشگری هفت مقصد عرفانی زیارتی قطار تهران مشهد ریل‌سیر کوثر، در شهر سمنان هستیم و به سراغ چند زیارتگاه شناخته‌شده این شهر در میان عموم مردم آمده‌ایم. امامزاده یحیی، امامزاده علی‌بن جعفر و امامزادگان علوی سمنان از معروف‌ترین بناهای زیارتی این شهر هستند.
بقعه امامزاده یحیی
در مرکز بافت قدیم شهر سمنان بقعه‌ای به نام امامزاده یحیی وجود دارد. بنا بر روایت‌های گوناگون، ایشان فرزند بلافصل امام موسی‌بن جعفر امام هفتم شیعیان است. آن حضرت در سال ۱۹۸ هجری قمری هنگام سفر امام رضا(ع) از مدینه به مرو جزو همراهان ایشان بوده است. امام هشتم شیعیان نیز برای ارشاد مردم این سامان، برادرشان حضرت یحیی را مامور این مهم می‌کنند.
همچنین حضرت یحیی، بعد از شهادت امام رضا(ع) به تحریک مامون خلیفه عباسی، در سمنان به شهادت می‌رسند و در محل کنونی به خاک سپرده می‌شوند. بقعه، دارای گنبد عظیم ایوان حرم و صحن است که ایوان آن در سال ۱۳۳۸ به شکل زیبایی کاشی‌کاری شد.
گنبد پیازی شکل این بنا نیز که قریب ۶۰۰ سال پیش ساخته شده در سال ۱۳۴۸ مورد مرمت و کاشی‌کاری قرار گرفت.
بقعه امامزاده علی بن جعفر
امامزاده علی‌بن جعفر فرزند امام جعفر صادق(ع) و برادر بزرگوار امام موسی(ع) است. این بقعه متبرکه در خیابان شهید رجایی سمنان قرار دارد. مرحوم آیت الله علامه حائری مازندرانی درباره نسبت این بزرگوار تحقیقاتی داشته و نتیجه تحقیق خود را با قصیده‌ای به عربی سروده و در لوحی ثبت کرده‌اند. ترجمه این لوح بدین شرح است: «علی بن جعفر از فقهای جلیل‌القدر و ثقات عظیم‌الشان است، چنانچه شیخ جلیل محدث نوری در مستدرکات فرموده بین سیادت و فضل و جلالت و کثرت روابط و اشتهار چهار امام را درک کرده، یعنی برادرش موسی‌بن جعفر، حضرت علی‌بن موسی‌الرضا، حضرت جواد و حضرت هادی. کتاب او اصول معتبر و مشهور است که از برادرش امام موسی کاظم روایت می‌کند.»
مجلسی اول و ثانی هم درباره حضرت علی‌بن جعفر فرموده‌اند فضل و جلالت وی بزرگ‌تر از آن است که محتاج به بیان باشد. ظاهرا آن حضرت در زمان امام علی‌النقی به ایران سفر کرده و پس از ورود به قم و اقامت در آن‌جا، به منظور زیارت مرقد على‌بن موسى‌الرضا (ع) به توس عزیمت می‌کنند؛ در سمنان نیز مدتی توقف نموده از سادات ابوالفضلی و سجادی، به ویژه از امامزاده اشرف و زین‌العابدین علی صالح(ع)، دیدن می‌کند و به روایتی در مراجعت از توس در سمنان فوت کرده و در این محل به خاک سپرده شده‌اند.
ساختمان این بقعه شامل گنبد، ایوان، حرم و دو سالن بزرگ در طرفین است. بنای اصلی بقعه رو به مشرق و روی صفه‌ای بزرگ قرار دارد. در سالن سمت راست حرم، یک قبر بزرگ و سنگی قرار دارد که مردم سمنان آن را متعلق به «اباصلت» شاگرد علی‌بن جعفر می‌دانند.
بقعه امامزادگان علوی (علویان)
بقعه امامزادگان علوی در محله زاوغان در بلوار علویان سمنان واقع شده و به «گنبد علویان» مشهور است. بنابر پژوهش‌های انجام‌شده، 8 تن در داخل بنا و 2 تن در خارج بنا مدفون هستند که از سادات و امامزادگان محسوب می‌شوند.
ساختمان امامزاده به صورت چهار ضلعی بزرگ، مرک از حرم، گنبد، دو ایوان و صحن است. اتاق حرم از محوطه مربع شکلی تشکیل شده که در وسط هر یک از اضلاع چهارگانه آن دری وجود دارد. دو در شمالی و جنوبی، به دو اتاق مستطیل‌شکل و دو در دیگر به ایوان‌های بنا باز می‌شوند.
بنای بقعه با توجه به نوشته «مطلع الشمس»، در عصر فتحعلی‌شاه قاجار و به دستور سردار اسماعیل خان ایجاد شده است. این بنا با شماره ۲۴۲۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
