شیخ ابوالحسن خرقانی از چهره‌های درخشان عرفان ایرانی است که در آزاداندیشی، مردم‌گرایی، انسانیت و تفکر والای عرفانی، ممتاز و کم‌نظیر بود. آرامگاه وی در باغی مصفا در نزدیکی شاهرود، میزبان زائرین است.
آرامگاه شیخ خرقان کجاست؟
مجموعه آرامگاهی ابوالحسن خرقانی در روستای قلعه نو خرقان در ۲۴ کیلومتری شمال شاهرود، در بخش بسطام واقع شده است.
این مجموعه همانند یک باغ ایرانی است که جوی آبی در میان آن روان است و در کنارش، مکانی برای آسایش گردشگران دارد. بنای آرامگاه و مسجد منسوب به شیخ، در میان مجموعه با محراب دوره ایلخانی دیده می‌شود. این محراب تنها محراب ساخته شده رو به مغرب است. بر روی محراب این نوشتار پارسی ثبت شده است: «گفت علی شیخ قدس الله رحمه: قبله بر پنج است. کعبه، قبله مومنان است؛ بيت المعمور، قبله فرشتگان است. عرش، قبله دعاگویان است و حق، قبله جوانمردان و دوستان.»
هر که در این سرا در آید نانش دهید
گفتار و کردار این عارف کیهان‌گرای ایرانی نزدیک به هزار سال سرمشق عارفان و شاعران و مورد توجه اندیشمندان بوده است. این جمله معروف شیخ ابوالحسن خرقانی، زائران بسیاری را به آرامگاه او می‌کشاند. «هر که در این سرا در آید نانش دهید و از ایمانش مپرسید. چه آن کس که به درگاه باریتعالی به جانی ارزد بر خوان بوالحسن به نانی ارزد.»
مشهور است که شیخ خرقان به مانند عارف معروف معاصر خود، شیخ ابوسعید ابوالخیر، خرقه طریقت را از شیخ عبدالکریم قصاب آملی دریافت کرده است.
دیدار ناصرخسرو و ابوعلی سینا با شیخ ابولحسن خرقانی
در روایت‌ها آمده که شیخ ابوسعید ابوالخیر، ابوعلی سینا و ناصر خسرو قبادیانی که معاصر شیخ ابوالحسن خرقانی بوده‌اند، نزد وی رفته و مقام معنوی‌اش را ستوده‌اند. هم‌چنین سلطان محمود غزنوی هم به دیدار او رفته و فیض خواسته است.
در آثار نویسندگان و پژوهشگران به ویژه عارفان پس از شیخ، درباره پیوند معنوی ابوالحسن خرقانی با بایزید بسطامی که در سال ۲۳۴ هجری قمری و نزدیک ۱۰۰ سال زودتر از شیخ در گذشته، مطالب بسیاری دیده می‌شود که تامل‌برانگیز است.
شیخ خرقان متولد ۳۵۱ یا ۳۵۲ هجری قمری است و وفات وی سال ۴۲۵ هجری قمری در خرقان ثبت شده است.
